ในละคร เล่ห์บรรพกาล มีตัวละครตัวหนึ่ง ที่เรียกว่า ผีบุญ

สงสัยไหมครับว่า ผีบุญ หมายถึงอะไร?

ราวปี พ.ศ.๒๔๓๖ ตรงกับรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ เป็นช่วงที่สยามเกิดข้อพิพทาย์กับฝรั่งเศสที่เรียกว่า วิกฤตการณ์ ร.ศ. ๑๑๒ ในช่วงเวลานั้น ขุนอุทัยโยธิน เป็นคนทำแผนที่เพื่อใช้ในการต่อกรกับฝรั่งเศสในข้อพิพาทย์เรื่องเขตแดน และต้องแบกรับภาระที่สำคัญอีกอย่างหนึ่งก็คือ ปกป้อง เทวรูปกาลเทพ ให้พ้นจากเหล่าคนชั่วร้ายที่หมายปองเทวรูปเพื่อนำไปใช้ในทางที่ผิด

แม่ดวงแข ภรรยาของขุนอุทัยโยธิน ผู้เป็นกำลังสำคัญในการปกป้องเทวรูปกาลเทพของผู้เป็นสามี

และตัวละครที่สำคัญอีกตัวหนึ่งที่จะกล่าวถึงนั่นก็คือ ผีบุญ ผู้ต้องการครอบครองเทวรูป เพื่อต้องใช้อำนาจของเทวรูปในควบคุมทุกสิ่งทุกอย่างตามที่ใจปรารถนา ซึ่งถ้าดูจากการแต่งตัว กับการเรียกชื่อแล้ว อาจทำให้คนเข้าใจผิดไปได้ว่าเป็น ผีบ้า ก็เป็นได้ อิอิ

ความหมายของ ผีบุญ ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานได้ให้คำนิยามความไว้ว่า

ผีบุญ คือ สามัญชนที่อ้างตนว่าเป็นผู้มีบุญ เป็นผู้วิเศษเพื่อสร้างความเลื่อมใสศรัทธาให้แก่ชาวบ้าน เกิดขึ้นในบริเวณหัวเมืองอีสาน ซึ่งก็คือภาคตะวันออกเฉียงเหนือในปัจจุบัน

ราชบัณฑิตยสถาน

ถ้าจะให้เปรียบเทียบกับคำพูดในยุคนี้ก็คงจะเทียบได้กับคำว่า จอมขมังเวทย์ อะไรประมาณนั้น ก็น่าจะพอได้

ผีบุญ ในเล่ห์บรรพกาลคือ ผู้ศึกษาวิชาไสยศาสตร์ มีเวทมนตร์คาถา ปลุกเสกสิ่งของต่าง ๆ ได้ เป็นผู้วิชาอาคมแกร่งกล้า

และในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ นี้ ได้เกิดเหตุการณ์กบฏของเหล่าผีบุญ บริเวณภาคตะวันออกเฉียงเหนือ หรือภาคอีสาน รวมตัวกันต่อต้านอำนาจของรัฐบาลสยาม ซึ่งทางการเรียกกลุ่มกบฏเหล่านี้ว่า กบฏผีบุญ กลุ่มกบฏรวมตัวกันจนสามารถเข้ายึดเมือง อุบลราชธานีไว้เป็นฐานที่มั่นได้ ทำให้รัฐบาลสยามต้องนำกำลังเข้าปราบปราม กลุ่มกบฏไม่สามารถต้านทานกำลังของรัฐบาลได้ จนสุดท้ายจึงถูกปรามปราบลงได้ในที่สุด

สาเหตุของการเกิดกบฏในครั้งนี้ เกิดจากความไม่พอใจรัฐบาลสยามในการปฏิรูปการปกครองดึงอำนาจเข้าสู่ศูนย์กลาง ทำให้ผู้ปกครองท้องถิ่นเสียผลประโยชน์อย่างมหาศาล และปัญหาปากท้องของชาวบ้านที่ไม่สามารถหาเงินมาจ่ายภาษีส่วยให้กับรัฐบาลได้

ตัวละคร ผีบุญ ใน เล่ห์บรรพกาล สะท้อนให้เห็นภาพนี้ในจุดเล็ก ๆ ตรงที่ ตัว ผีบุญ ต้องการครอบครองเทวรูป เพื่อที่จะได้นำพลังอำนาจของเทวรูปมาใช้ ในการควบคุมทุกอย่างตามที่ตัวเองปรารถนา

สามารถติดตาม Blog Journey ผ่านทาง social media ได้หลากหลายช่องทาง ตามลิงค์ด้านล่างนี้ครับ

1. WordPress: Blog Journey
2. Facebook: Blog Journey Fanpage
3. Twitter: @Blog_Journey_th
4. Blockdit: Blog Journey Page
5. TrueID: @NexUs

ขอขอบคุณ

1. ภาพจากละคร เล่ห์บรรพกาล ช่อง 3 HD 33 ch3thailand.com
2. สำนักงานราชบัณฑิตยสภา
3. กบฏผู้มีบุญอีสาน 2444-45 กับจดหมายลูกโซ่ฉบับแรกของเมืองไทย

บทความโดย

Xiao Er แห่งอาณาจักร Blog Journey